Wat is handig voor mensen om te weten als ze voor het eerst Biodanza doen?

De lessen gaan overal in het land weer beginnen. Daarom stuur ik jullie een lange tekst die gaat over de introductie in Biodanza. Wat willen mensen weten als ze gaan beginnen met Biodanza? 

Als je er delen van wilt gebruiken of delen.... Voel je vrij! (ik vind het altijd fijn als je naar deze blog verwijst, want hoe meer zielen hoe meer vreugd. En ere wie ere toekomt...)

De groep als een ervaring van ontmoeting

Beginnen met Biodanza, betekent vóór alles een beslissing om deel te nemen aan een enthousiasmerende ervaring met een groep en met menselijkheid. Menselijkheid die betrokken is, waarin je meedoet, in verbondenheid.

Bij Biodanza is het zo, dat de ervaring met de groep voortdurend gericht is op de ontmoeting, de relatie, de communicatie en het contact met anderen, en ook met zichzelf. Om die reden is het niet mogelijk Biodanza individueel te beoefenen. In de individuele eenzaamheid ontbreekt het vitale aspect van de relatie met de ander. De ontmoeting met de ander is de belangrijkste reden waarom het parcours van Biodanza in menselijke zin verrijkt, innerlijk doet groeien en iedereen toestaat om zich opnieuw ten diepste het genoegen toe te eigenen om in de wereld te zijn en daarvan deel uit te maken.

De schoonheid, het genoegen,

De vreugde om te leven en zichzelf te realiseren

Behoren toe aan al diegenen

Die er in slagen om op intense wijze

Zichzelf en anderen te ontmoeten

(Rolando Toro)

De meest gezagsondermijnende van alle disciplines

Is die welke zich baseert op de ontmoeting

Op de vreugde om te leven

Op het recht op liefde en contact

(Rolando Toro))

Biodanza brengt een integratieproces in je teweeg. Aangeboren kwaliteiten (vitaliteit, creativiteit, affectiviteit, seksualiteit, transcendentie) kunnen zich op een natuurlijke wijze ontwikkelen, waarna je ze gaat integreren in je leven.

Veiligheid bij contact

Biodanza gaat over een heel delicaat aspect van het leven; CONTACT. Contact met jezelf, contact met de ander en met de groep. Een heel belangrijke voorwaarde voor het maken van contact is veiligheid. Zonder veiligheid is er geen contact mogelijk. Daarom wordt er bij Biodanza veel aandacht en zorg besteedt aan het creëren van een heel veilige sfeer. Die veiligheid creëren de docenten: met een schone, veilige, warme, aangename ruimte. Persoonlijk vind ik het aspect van veiligheid het allerbelangrijkste in mijn werk. Ik probeer een ruimte te creëren waarin deelnemers zich snel thuis voelen. Het is altijd schoon, er zijn sokken, zakdoeken, dekentjes, er zijn warme vesten voor als je het koud hebt, in de toiletten zijn er aspirientjes en spullen als maandverband. De muziek installatie is precies afgestemd op de ruimte. Alles om deelnemers te helpen zich snel thuis te kunnen voelen. Wanneer een docent een eigen ruimte heeft, is dit natuurlijk gemakkelijker te organiseren, dan in een gehuurde ruimte. Toch zal een docent al het mogelijke doen, om een veilige sfeer te scheppen.

Ook de manier waarop de les is opgebouwd wordt gevoed door het aspect van veiligheid en zorgzaamheid. Oefeningen worden heel rustig opgebouwd. Docenten nodigen uit om te voelen of je wel wilt. Er wordt steeds toestemming gegeven om contact te maken met goed te voelen wat je voelt en goed voor jezelf te zorgen. Deelnemers worden veel aangemoedigd.

Naast de docenten is ook de groep voor elkaar de veilige haven. Het is heel belangrijk te ontdekken hoe deelnemers elkaar kunnen helpen zich veilig te voelen in de groep.

Docenten analyseren vorderingen niet zoals bij een dans of schoolopleiding. Er is geen van te voren uitgestippeld plan voor deelnemers. Wel wordt steeds een les gecreëerd die uitnodigt te groeien en te integreren.

Er zijn spelregels

Deze “spelregels” ondersteunen alles dat Biodanza probeert mogelijk te maken en teweeg te brengen in deelnemers. Spelregels voor de deelnemers zijn:

Je praat de hele les niet, echt helemaal niet. Zo zet je je denken en je taal hersens op een laag pitje en kunnen je creatieve hersens wat meer de overhand krijgen. Zo voel je meer wat je doet en doe je meer wat je voelt.

Je hoeft niet te kunnen dansen, deelnemers bewegen allemaal op hun eigen manier. Ieder mens heeft een eigen bewegingshandschrift. Het gaat bij Biodanza niet om pasjes, het gaat om spontaner en natuurlijker bewegen en open in het leven staan.

Je luistert naar je eigen lijf, niets moet. Je daagt jezelf wel uit, maar je forceert je niet.  Zelfregulering is belangrijk. Luister naar wat je lijf op dit moment aankan en je laat weten. Je mag een dans overslaan. Je mag verlegen en onhandig zijn. Je slooft je niet uit, je beweegt zoals jij bent vandaag. En tegelijk…. daag je jezelf uit iets nieuws te doen

Biodanza is: doen wat je voelt & voelen wat je doet

In een Biodanzagroep is iedereen voor elkaar. Veiligheid, vertrouwen en respect gaan voor alles. Door respectvol met elkaar om te gaan creëren we een veilige haven. Vanuit een veilige haven kun je op avontuur gaan. Je doet voorzichtig met elkaar. Je luistert naar wat de ander je laat merken, zonder woorden. Je sleurt elkaar niet mee, je lacht elkaar niet uit. Iets nieuws is al spannend genoeg op zichzelf. Je talenten en creativiteit komen vanzelf tevoorschijn in een veilige aanmoedigende groep.

We zijn sociale wezens, we zijn groepsmensen. We hebben allemaal het verlangen om: goed genoeg te zijn, gewaardeerd te worden, gehoord en gezien te worden en erbij te horen. De angst om uitgelachen te worden, voor gek te staan, afgewezen te worden, buitengesloten te worden, zit ons vaak het meest in de weg om open, echt, spontaan en creatief te zijn. Daarom is het heel belangrijk te experimenteren in een groep waarin je je veilig voelt. Een groep die je niet uitlacht, maar juist aanmoedigt. De sfeer in de groep vorm het laboratorium waar binnen je kunt experimenteren. Daarom zijn we bij Biodanza dus vóór elkaar. We geven elkaar, zonder te praten, het gevoel van: goed genoeg te zijn, gewaardeerd te worden, gehoord en gezien te worden en erbij te horen. Op iedere (creatieve) opleiding en bij ieder creatief project is dat ook van belang (hoewel het soms ver te zoeken is). Wanneer je je veilig genoeg voelt in de groep kun je tevoorschijn komen, talenten in jezelf ontdekken en ontwikkelen en boven jezelf uitstijgen.

We zijn zorgzaam en zorgvuldig met onszelf en met elkaar. Er is aandacht voor jezelf en voor elkaar. Zo kun je je openen en je ontwikkelen en aanwezig zijn in de groep. We leren non-verbale feedback van elkaar verstaan.

Mannen en vrouwen hebben in onze cultuur, vaak een heel andere geschiedenis wat betreft dans en beweging. Over het algemeen durven vrouwen wat meer, zijn ze meer gewend om te dansen, dansen vaak graag met elkaar, soms zijn ze wat soepeler, ritmischer en vrijer. In andere culturen is het voor mannen heel hip als ze goed kunnen dansen en dat ook veel doen, hier is dat wat minder. Vrouwen vinden het soms spannend om oefeningen met een man te doen, en doen het dan liever met een andere vrouw. Maar voor mannen is het juist minder eng om te dansen met een vrouw. Mannen dansen meestal (zeker in het begin) niet zo graag met elkaar. Dus om de moedige mannen te belonen voor hun moed om mee te doen, vraag ik de vrouwen vaak om de mannen te helpen, door juist wél oefeningen met hen te doen. Natuurlijk mag je als vrouw daar ook gewoon te verlegen voor zijn. Je blijft altijd binnen je eigen grenzen. Zoals voor alles geldt binnen Biodanza, je daagt jezelf wel uit, maar je forceert jezelf nooit.

Een gezonde “nee” is altijd te verkiezen boven een ongezonde “ja”.

Bij Biodanza is “de vorm” niet belangrijk. Het gaat niet om techniek, om pasjes, om een “juiste” houding. Je werkt niet naar een prestatie toe. Dat is soms even wennen. Zoals wij gewend zijn veel dingen te leren gaat het juist wél om het eindresultaat. Of je nu zingt, toneelspeelt, danst, tekent, een verhaal schrijft, schildert, “het moet wel iets worden”. Bij Biodanza is dat niet zo, het gaat dan meer om experimenteren, spelen, iets nieuws uitproberen, ervaren. We maken geen mooie tekening, we gaan lekker krassen en kliederen. Soms is de prestatiedrang het meest lastige om los te laten. Vaak heb je juist last van ervaring met dans en beweging. Maar juist het zomaar wat experimenteren en het loslaten van “het moeten presteren” kan ervoor zorgen dat je iets nieuws leert, namelijk je spontaan, vrij en creatief uitdrukken. Wanneer je dat vermogen meer ontwikkelt, kun je dat vervolgens inbrengen in je leven. Bij Biodanza laat je het moeten presteren even helemaal los. Het helpt, het niet te goed te willen doen, wat te ontspannen en wat aan te prutsen en je niet uit te sloven. Je mag stuntelig, onhandig en verlegen zijn. Het gaat niet om presteren, het gaat om meer jezelf zijn. En dat gaat vaak met horten en stoten.

De docent faciliteert, inspireert en danst veel mee in de lessen. Het voordoen van een oefening of dans, is niet zozeer bedoeld om aan te geven hoe het precies moet, meer om te inspireren en de intentie van de oefening aan te geven. Bij Biodanza leer je door te experimenteren. De docent is meer reisleider dan degene die zegt hoe het moet. Iedere les is een avontuur dat je samen met de andere deelnemers en de docent beleeft. De docent doet de oefeningen dus wel vaak voor, maar je hoeft ze niet precies ná te doen. De docent laat zien wat de bedoeling van een dans is. Maar jij danst die op je eigen manier, vanuit jouw vermogens en eigenheid.

Als je kijkt naar de docent die een oefening voordoet of naar je mededansers in de groep, worden in je hersenen dezelfde delen geactiveert als wanneer je zelf danst (alleen wat minder sterk). Dat komt door je spiegelneuronen. Zo leren we alles in het leven. Kijken is bovendien heel inspirerend. Door de docent en elkaar te zien beleef en leer je veel. Vervolgens leer je door de oefeningen zelf te doen en te beleven.

Een spiegelneuron of spiegelcel is een neuron dat niet alleen vuurt als een dier een handeling uitvoert, maar ook als het dier een handeling ziet uitvoeren door een ander dier (vooral van dezelfde diersoort). Het neuron weerspiegelt dus als het ware het gedrag van een ander dier en is op dezelfde manier actief als wanneer het dier de handeling zelf uitvoert. Dergelijke neuronen zijn gevonden bij primaten, waaronder de mens, en bij sommige vogels. Bij mensen bevinden ze zich in de premotorische cortex en in de pariëtale kwabben van de hersenen. De aanwezigheid van spiegelneuronen in de hersenen werd ontdekt door Giacomo Rizzolatti, Leonardo Fogassi en Vittorio Gallese van de universiteit van Parma.

De docenten beoordelen en analyseren de dans en de beweging niet. We bespreken lessen ook niet na. En ook als je de achterliggende bedoelingen niet begrijpt. Biodanza werkt toch, op een bijzondere en natuurlijke manier. Ons lichaam weet alles veel beter dan wij denken.

Talk about dance? 
Dance is not something to talk about. 
Dance is to dance.  

Peter Saint James

Soms is er een deelronde aan het begin van een les. Dan kun je iets vertellen over je ervaringen in de lessen van de afgelopen tijd. Als we iets delen in het begin van de les, geven we elkaar daar geen commentaar op, we luisteren alleen.

Contact is een belangrijk onderdeel van Biodanza. De lessen zijn heel geleidelijk opgebouwd, ook het contact dat je met elkaar maakt. Oogcontact, elkaars hand vastpakken. Samen een dans ontdekken. Een beetje experimenteren Voor contact maken is het belangrijk dat je betrouwbaar en voorzichtig met elkaar bent.

Als we een contact oefening doen, raken we elkaar alleen aan, op de plaats die we hebben afgesproken. Bijvoorbeeld alleen de vingertop, of een vlakke hand, of de rug. Wanneer je weet wat er gaat gebeuren kun je je er veel beter aan overgeven. Dat is niet om streng te doen of contact te beperken, maar een voorwaarde van veiligheid en de mogelijkheid om te vertrouwen. Die veiligheid geven is net zo belangrijk en helend als die veiligheid te ontvangen.

Sensualiteit en seksualiteit worden in lessen zacht wakker gemaakt. Het is de bedoeling verlangens wakker en voelbaar te maken, maar niet om ze helemaal uit te leven. Rolando zei vaak: “In de les honger opwekken, thuis eten”. Het is de kunst jezelf weer toestemming en erkenning te geven ten aanzien van je verlangens. Ze diep te leren kennen, ermee te dansen. En ze vervolgens in je leven te integreren en te vervullen.

Het is fijn als je lekker schoon en fris in de les komt. Nabijheid is veel fijner en veiliger als je goed verzorgd en fris bent. 

Met elkaar troosten zijn we bij Biodanza voorzichtig. We REDDEN elkaar niet. Je hoeft niet direct gesust te worden bij verdriet. Maar soms heb je juist troost nodig. Als iemand huilt, kun je als groepslid even oogcontact zoeken, laten weten dat je er voor de ander bent. De persoon zelf kan altijd de troost opzoeken. Je kunt even een zakdoek geven, als uitnodiging…. Deelnemers zijn ook welkom in de armen van docenten. Maar je kunt als deelnemers ook elkaar opzoeken, als je dat nodig hebt. De beslissing ligt altijd bij degene die de emoties ervaart.

Je kunt altijd aangeven als je op een moment in een les even geen contact wilt, door je handen op je hart te leggen, en geen oogcontact te maken. Zo weet iedereen, dat je even met jezelf wilt zijn, het is een soort non-verbale taal die je leert te spreken en te verstaan.

In de lessen geven docenten steeds weer uitnodigingen en zachte lessen over contact, zorgzaamheid, veiligheid, respect. Want dat is waar Biodanza in essentie steeds over gaat. Respect voor jezelf, de ander, de groep, de ruimte, het proces dat gaande is. Daar samen zorg voor te dragen. Het leven te koesteren, zoals je een baby koestert en beschermd.

Biodanza is geen vrijdansen. Oefeningen hebben een heel specifieke intentie en een volgorde, er hoort speciale muziek bij en ze werken diep door. Er zit een systeem achter. Er zijn wetenschappelijke onderzoeken gedaan naar de gevolgen van Biodanza. Het doet iets met de balans tussen spanning en ontspanning. Het doet iets met je ademhaling, je zenuwstelsel, je hormoonbalans. Het doet iets met je gevoel. Soms moet je lachen, soms ben je geraakt. Soms voel je je vrij, soms kom je blokkades tegen. Voor alles geldt; niks opwekken, niks tegenhouden. Laat wat er in je opkomt, gewoon z´n eigen gang gaan. En denk er niet teveel over na.

We bewegen in de lessen op een spontane manier. Het gaat niet om techniek, je mag uit de maat raken. De kluts kwijtraken. Biodanza is experimenteel. Het is helemaal oké en normaal en welkom om verlegen te zijn, de maat kwijt te raken, te stuntelen, je onhandig te voelen. Het gaat niet om presteren, het gaat erom meer jezelf te zijn.

Biodanza is geen therapie. Biodanza moedigt het gezonde in je aan. We onderzoeken in Biodanza niet wat er mis met je is. Biodanza is wel een heel behulpzame aanvulling als je in een groei, leer of therapieproces zit.

Biodanza roept ook angst op. Angst is normaal en hoort bij het leven. Als je leeft ben je bang. Als je groeit en verandert is het belangrijk vriendschap te sluiten met je angst. Angst betekent dat je iets nieuws aan het ontdekken bent en dat vernieuwd je leven. Bij Biodanza is angst heel acceptabel. Je wordt aangemoedigd de dansen toch te doen met angst en al.

Het proces van persoonlijke groei door middel van Biodanza vereist een serieuze en diepe verplichting aan de eigen wil om te evolueren en daarmee een verplichting aan jezelf, aan de docent aan wie je je vertrouwen schenkt en aan de groep. Het belang van het doorlopen van de wekelijkse lessen (beginners en gevorderden) bij dezelfde docent is een aanrader ten aanzien van je ontwikkeling.

Biodanza brengt een transformatie proces in jezelf op gang. Dat proces heeft het nodig dat je regelmatig aanwezig bent en je verbindt met de groep. Wanneer je er regelmatig bent, voel je je sneller op je gemak, wen je aan de oefeningen, elkaar en de docent en ontstaat er sneller de veilige groep die nodig is om het transformatieproces mogelijk te maken. Je kunt de manier waarop je de oefeningen doet altijd aanpassen aan je durf, fysieke vermogens en emotionele gesteldheid van dat moment. De groep is de voedingsbodem waar binnen je kunt experimenteren, onderzoeken, leren; het nieuwe kunt toelaten. De anderen zijn voor jou “de groep” en jij bent dat voor de anderen. De voedingsbodem voor elkaar vormen, vraagt toewijding en commitment. En of dat nu eens per week of eens per maand is, is afhankelijk van de groep die je koos, het proces dat je aan wilt gaan, je eigen behoeften en de tijd die je wilt en kunt investeren.

Biodanza is geen vrijheid blijheid in de zin van: alleen uitgaan van wat prettig is voor jezelf. In deze tijd zijn we soms zo individualistisch dat we wel eens vergeten welke impact onze aanwezigheid of onze afwezigheid heeft op een groep. We gaan soms teveel uit van wat onze eigen behoeften zijn, waar we recht op hebben, wat goed voelt voor onszelf en vergeten daarmee onze plichten, onze verbindingen, onze saamhorigheid, het belang van de groep. In Biodanza zoeken we steeds naar de balans. Je maakt contact met je eigen behoeften én je verbindt je met de groep. Je realiseert je het effect van jouw behoeften op de groep. Wanneer je bijvoorbeeld besluit te stoppen met de wekelijkse lessen is het belangrijk om dat een aantal weken van te voren aan te kondigen. Het proces van losmaken en afscheid nemen krijgt dan ook ruimte. De andere leden van de groep kunnen zo wennen aan je vertrek. eer is ruimte voor jouw behoeften, maar ook voor die van de groep.

Deelnemers komen steeds op tijd. Bij absentie bellen ze op tijd af. Je kunt niet ineens halverwege een les binnen vallen. Zeker niet in het begin, waarin alles nog moet wennen. Dat geeft onveiligheid voor de mensen die er al zijn. De deelnemers die afwezig zijn worden door de docent meestal even genoemd. Meestal wordt er even uitgelegd waarom iemand er niet is. Zo blijft de groep met elkaar verbonden.

Ten slotte

Biodanza is bijzonder en gewoon, eenvoudig en ingenieus, speels en diepzinnig, prettig en gezond, stimulerend en kalmerend….. niet uit te leggen met woorden alleen. Biodanza is ervaringsgericht, het is een kwestie van beleven. Het geeft je een kijk op de werkelijkheid die je heel veel ruimte en keuzemogelijkheden geeft om gelukkig te kunnen zijn en werkelijk contact met je zelf en andere te ervaren.

Biodanza is een weg van het hart, van het lichaam, van je gevoel. De oefeningen, de muziek, de groep waarmee je danst en de waarachtigheid van de docent helpen je om je vrij en helemaal goed genoeg te gaan voelen. Zo kun je experimenteren en een nieuwe manier van leven kunt ontdekken.

There are short-cuts to happiness, and dancing is one of them. 

Vicki Baum

En….. vergeet niet dat je als mens al helemaal goed genoeg bent. Er hoeft niets aan je te worden verbeterd of gefikst. Biodanza nodigt je uit om meer tevoorschijn te komen, meer te leven, met alle kwaliteiten die je al in je hebt. Zoals een bloem kan open bloeien of een stem kan rijpen of een talent zichzelf ontplooit.

Biodanza kun je niet uitleggen met woorden alleen. Het is een kwestie van doen.