De Biodanza sessie & De wekelijkse sessie en workshops
Regelmatige deelname aan wekelijkse lessen is van essentieel
belang wil het transformatie proces dat Biodanza je kan bieden werkelijk op
gang komen.
Voor het creëren van kwalitatief goede lessen zijn een
aantal elementen van belang:
- Eerlijkheid: een Biodanzales is een bron van Vivencia’s en
geen dansvoorstelling. De docent doet wel dansen voor, maar uitsluitend met het
doel deelnemers te inspireren en motiveren. Niet om te laten zien hoe het moet of
hoe mooi hij of zij zelf kan dansen. Ook tijdens het gezamenlijk doen van de
oefeningen zal de docent vaak meedansen, zodat er een sfeer van toestemming en
gezamenlijkheid ontstaat. Bij meer gevorderde groepen zal een docent zichzelf
soms vrijstellen van bepaalde dansen om het proces beter te kunnen faciliteren.
- Er zijn geen toeschouwers in de lessen. Iedereen die er is
doet mee, ook al heeft iedere deelnemer de vrijheid een dans over te slaan
vanwege lichamelijke beperking of verlegenheid. Wanneer je alleen kijkt en zelf
geen Vivencia ervaart, zien sommige dansen er misschien vreemd uit, zweverig,
extatisch of onbegrijpelijk. Dat geeft een vertekend beeld en doet geen recht
aan de schoonheid van de innerlijke beleving, de oprechte ontmoetingen en de privacy
van de deelnemers.
- De les is een ceremonie van de viering van het leven en dat
vraagt veiligheid en eerbied.
And those who were seen dancing were thought to be insane by
those who could not hear the music.
Friedrich Wilhelm Nietzsche
Er zijn nu en dan expressieve en creatieve dansen in de
lessen, ze hebben als doel deelnemers uit te nodigen zich authentiek uit te
kunnen drukken. Ze zijn niet bedoeld “mooi” of “goed” te moeten worden of aan
bepaalde eisen te voldoen.
Het is heel belangrijk dat de docent een sfeer van
oprechtheid, authenticiteit, spontaniteit, intimiteit, eerlijkheid,
menselijkheid en vrijheid kan creëren. Binnen die sfeer kunnen deelnemers
tevoorschijn komen zoals ze werkelijk zijn. Biodanza legt nooit dwang op, een
docent zal dus nooit aandringen, wanneer een deelnemer niet mee wil doen aan
een bepaalde oefening. Wel zal de docent altijd uitnodigen, aanmoedigen,
enthousiasmeren en ondersteunen.
De ruimte waar de Biodanza les wordt gegeven is belangrijk,
maar belangrijker nog is de groep die samen met de docent de werkelijke ruimte
vormt, waarbinnen het proces van Biodanza mogelijk wordt. Daarom is het essentieel dat deelnemers vertrouwd raken met elkaar en wekelijks komen. In
deze tijd van vluchtige contacten en overvolle agenda’s is dat soms een lastig
aspect. Toch worden de lessen veel diepzinniger wanneer de groep zich werkelijk
verbind en zeer regelmatig en trouw samen danst. De integratie van de groep is
dus een eerste vereiste voor het kunnen verdiepen van het transformatieproces.
De mate waarin deelnemers plezier met elkaar kunnen maken is een belangrijke
indicator van integratie.
Een Biodanza les duurt maximaal 2 uur. Er is vaak een beetje
theorie of wat uitleg van een thema en daarna beginnen de oefeningen; het
praktijkgedeelte van de les dat ook Vivencia wordt genoemd. Een les voor verder
gevorderden kan maximaal 2 en een half uur duren. De theorie en uitleg zijn
altijd voor aanvang van de Vivencia, omdat tijdens de dansen niet meer
gesproken wordt door de deelnemers en het denken en analyseren daardoor kan
worden losgelaten. Lessen worden daarom ook niet nabesproken.
De theorie in de lessen helpt om deelnemers een
aanknopingspunt te geven t.a.v. het transformatie en integratie proces en ook
om de leden van de groep intellectuele toestemming te geven om zich vrij te
bewegen en te uiten. Een theoretische basis helpt om de aanvankelijke
hinderpalen van angst en onzekerheid te overwinnen. Ook kan er op die momenten
een rustige open dialoog ontstaat, waarin ruimte in voor verschillende
standpunten. Zo wordt ook de aanvankelijke ongelijkheid in de relatie tussen
docent en deelnemer doorbroken.
Zo nu en dan is er vóór aanvang van een Biodanza les een
“deelronde”. Een moment waarom deelnemers iets kunnen delen over de ervaringen
van de afgelopen lessen en het effect in hun leven of processen waarin ze zich
bevinden. Er wordt dan gedeeld vanuit het hier en nu en de ervaringen, zonder
analyse en commentaar van de groep of de docent. De docent en andere leden van
de groep luisteren actief naar de persoon die ervaringen deelt, er ontstaat
daardoor geen psychotherapiesessie.
Dance is the hidden language of the soul. - Martha Graham
Lessen hebben een heel specifieke opbouw. Er ontstaat een
soort golfbeweging:
- Het ervaren van zichzelf en de eigen identiteit d.m.v.
ritmische, actievere, speelse en soms expressieve dansen en oefeningen
- Het ervaren van regressie d.m.v. trance en het doen van
zachte, rustige, ontspannen melodische dansen en oefeningen. De waakzaamheid en
controle functies van deelnemers worden wat verminderd.
- Aan het einde worden deelnemers weer geactiveerd. Ze worden
weer in contact gebracht met hun identiteit en zelfgevoel zodat ze geïntegreerd
naar huis kunnen gaan.
De opeenvolgende lessen worden ook ontworpen in een
opbouwende lijn, zo dat deelnemers niet het gevoel hebben dat ze over hun
grenzen gaan door oefeningen te doen waar ze nog niet aan toe zijn. Maar op een
manier die uitnodigt een ontwikkeling door te maken die waardevol en acceptabel
is.
Biodanza oefeningen veroorzaken biochemische en
neurovegetatieve effecten en daar moet de docent bij het vormgeven van de
lessen rekening mee houden. Er zijn oefeningen die actie stimuleren en er zijn
oefeningen die aanzetten tot rust en herstel, ze werken harmoniserend.
Ook de formuleren, de korte uitleg van de oefeningen is
belangrijk. De formulering van oefeningen omvat:
- De naam van de oefening
- De manier van uitvoeren en het voordoen van de oefening
- Iets over het effect van de oefening op het organisme
- Het belang van de oefening als bron van een specifieke
Vivencia
Voor beginners zullen de formuleringen eenvoudig en
praktisch zijn. Voor gevorderden zullen de formuleringen poëtischer en soms
diepzinniger of wat meer filosofisch zijn.
De oefeningen
Oefeningen verbeteren de verbinding met het leven op drie
niveaus: Het oproepen van het ervaren van verbinding met zichzelf, met anderen
en met het leven als geheel.
Er zijn oefeningen die je individueel doet, die je met
tweetallen of in kleine groepjes doet en er zijn oefeningen die je met de groep
als geheel doet.
Er zijn oefeningen van integratie, van gevoelsontwikkeling
en van expressie van het potentieel. Ook zijn er oefeningen die een
archetypische symboliek of een rituele functie hebben.
De meeste oefeningen doe je op muziek, maar er zijn er ook
die je doet in de stilte of waarbij je de stem gebruikt.
Er zijn verschillende niveaus van wekelijkse lessen:
- Basis (lessen voor beginners die het integratie proces in
gang zetten, de lessen vormen een inleiding er is nog een geringe mate van
vivenciële diepgang)
- Verdieping (lessen voor gevorderden waarin Vivenciële
intensiteit binnen de vijf lijnen wordt verhoogd)
- Verankering (lessen voor vergevorderden die tot doel hebben
diepe veranderingen die zich al hebben voltrokken te stabiliseren. Het
ontwikkelen van een essentieel begrip van Biodanza als een systeem om het
menselijk bestaan te verbeteren en het binnen de eigen levensstijl plaats geven
van de veranderingen die Biodanza teweeg heeft gebracht)
Het groeiproces in Biodanza d.m.v. wekelijkse lessen duurt twee tot drie jaar. Het eerste jaar zijn beginners lessen,
het tweede en derde jaar verdiepingslessen en verankeringlessen. Per individu
kan het moment van verdieping en verankering nogal uiteenlopen.
Open lessen
Soms worden er open lessen gegeven, om nieuwe mensen kennis
te laten maken met Biodanza. Soms worden ze gegeven voor aanvang van een dansfeest
of op een festival. Deze lessen hebben als doel, mensen kennis te laten maken
en iets te vertellen over Biodanza, maar ze hebben een heel ander kwaliteit dan
een wekelijkse les in je eigen groep. Het doel is:
- Deelnemers wat laten beleven qua beweging en motorische
integratie
- Wat dansen van ritme en rustige harmonie te laten ervaren
- Iets te vertellen over een nieuwe levenshouding die
creatiever en affectiever is
- De mooie muziek te laten voelen en horen
- De levensvreugde en transformerende kracht van Biodanza uit
te dragen
De kunst van een beginnersles
Voor docenten zijn niet de ver gevorderden lessen, maar
juist de eerste lessen en de open lessen misschien wel de grootste uitdaging.
Iemand kennis te laten maken met een heel nieuwe manier van leven en groeien
zonder teveel angst en weerstand op te roepen is een vak apart. Veel
afgestudeerde docenten zijn zo enthousiast over hun ervaringen (ik ook) dat ze
te hard van stapel lopen in die eerste lessen. Te veel oefeningen, te diepe
regressie oproepen, te veel contact en intimiteit van deelnemers vragen, te
veel creativiteit en expressie oproepen. Dat schrikt beginners af. Bewegen op
muziek in een groep is al spannend op zichzelf. Het is dus heel belangrijk om
de kunst van de geleidelijkheid te ontwikkelen. Momenteel zijn er didactische
docenten die programma’s ontwikkelen voor de opbouw van de eerste lessen van
nieuwe deelnemers. Dat kan heel waardevol zijn. Misschien is je eerste les wel
de belangrijkste die je ooit doet, omdat je daardoor besluit door te gaan of
het hierbij te laten.
Je kunt in je eerste les diepzee duiken ook niet direct naar
een schat duiken of de prachtigste vissen zien. Je zou benauwd en in paniek
boven komen, zonder schat, zonder natuurschoon te hebben gezien. Iedere duikles
leer je de fijne kneepjes van het diepzee duiken, je begint in een zwembad,
leert je uitrusting kennen, leert de regels van communicatie onderwater, leert
hoe belangrijk je buddy (je duikmaatje) is en ontdekt je eigen duiktalent. Pas
maanden of soms jaren later, stuit je ineens op schatten en natuurschoon. Zo is
het ook met Biodanza, stap je voor stapje ontwikkel je een nieuwe levenskunst.
Het proces van de groep is een belangrijke aanwijzing voor
de docent bij het maken van lessen en het voorstellen van oefeningen. Wanneer
deelnemers elkaar spontaan gaan begroeten bij binnenkomst, zal een docent pas
ontmoetingsoefeningen introduceren. Wanneer deelnemers elkaar spontaan in de
ogen gaan kijken, zullen pas oefeningen van oogcontact worden voorgesteld, enzovoort.
“Everytime you smile
at someone, it is an action of love, a gift to that person, a beautiful thing.”
Mother Teresa
Naast de wekelijkse lessen zijn er ook workshops
Naast de wekelijkse lessen kunnen deelnemers hun
veranderingsprocessen verdiepen en vernieuwen door het doen van workshops.
Workshops worden pas gevolgd met minimaal 50 uur vivenciële
ervaring. Biodanza workshops duren meestal 1, 2 of 3 dagen en hebben een
speciaal thema. Ook zijn er langere workshops die meestal plaatsvinden in een residentiële
structuur, zodat deelnemers samenleven in een omgeving die contact met de
natuur bevordert.